Adezyon ve Kohezyon Kuvvetleri

Kâinattaki her hadise, İlahî kanunlara göre gerçekleşir. Uzaydaki gök cisimlerinin hareketinden atomlardaki elektronların çekirdek etrafında dönmesine, güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasından fotosentez hadisesine, rüzgârlardan yağmurun yağmasına, Ay’ın Dünya etrafında dönmesinden gel-git hadisesine ve suyun kaldırma kuvvetinden yer çekimi kanununa kadar, saymakla bitiremeyeceğimiz bütün hadise ve kanunlar, Rabbimizin sonsuz ilim, kudret, irade ve hikmetiyle takdir edilir ve yaratılır.

Adezyon ve Kohezyon

Adezyon ve kohezyon kuvvetleri de Rabbimiz tarafından takdir edilen birer kanuna dayanır. Adezyon ve kohezyon sıvılarda geçerli olan, birbirine benzer, ama farklı kuvvetlerdir. Sıvı molekülleri, katılara göre birbirlerini daha zayıf çekecek şekilde yaratılır, bundan dolayı da bir arada bulunma eğilimleri daha zayıftır.

Adezyon (yapışma) kuvveti; farklı cins moleküllerin arasındaki çekim kuvvetidir, yani sıvı moleküllerinin başka yüzeylere tutunmasını sağlayan kuvvettir. Bu kuvvetin yaratılmasında, sudaki hidrojen bağları istihdam edilir. Bu bağlar sayesinde su molekülü ile diğer bir molekül birbirine çekim uygular ve neticede iki molekül bir arada tutulur. Elimizin suda ıslanması, yağmur yağarken su moleküllerinin cama tutunması ve suyun bitkilerin kılcal damarına yapışması, adezyona verilebilecek misallerdendir.

Kohezyon (birbirini tutma) kuvveti ise aynı cins moleküllerin arasındaki çekim kuvvetidir, yani su moleküllerinin bir arada tutunmasına sebep olan kuvvettir. Burada rol oynayan unsur ise, bir su molekülündeki hidrojen ile diğer moleküldeki oksijen arasındaki çekim kuvvetidir. Yağmurun damla damla yağması ve damlaların küre şeklini almasına bu kuvvet vesile olur. Yani su moleküllerinin cama yapışması adezyon kuvvetiyle ilgiliyken camda damla şeklinde kalabilmesi kohezyonla ilgilidir. Fakat birkaç damla birleşince yer çekimi kuvveti daha baskın olur ve su aşağı doğru akar.

Yer çekimine Rağmen…

Bitkilerin tabiattaki hayati rolünü düşündüğümüzde, onların büyümesi ve çoğalmasına etki edebilecek faktörlerin ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılır. İnsan ve hayvanlar için besin zincirindeki rolü, oksijen üretmeleri, karbondioksit gazı absorbe etmeleri, yeraltı sularını tutmaları, toprak kaymalarını önlemeleri, hayvanlara yuva olmaları gibi fonksiyonları vardır.

Rızık, hayattan sonra ihsan edilen büyük bir nimettir. Meyve ve sebze gibi çoğu gıda maddesi bitki menşeilidir. Bitkilerin oksijen üreterek havayı temizlemesi ve karbondioksit gazı emerek sera etkisini1azaltması ekolojik denge için vazgeçilmezdir. Ayrıca bitkilerin tabiatı güzelleştirmesi ve çevreyi yeşillendirmesi gibi faydaları da vardır.

Bitkilerin yaşaması ve çoğalması ise fotosentez2hadisesine bağlanmıştır. Bu reaksiyonun başlıca elementlerinden biri ise sudur. Su ihtiyacı topraktaki sulardan karşılansa da yapraklardan su alabilen bitkiler de tespit edilmiştir. İnsanlarda olduğu gibi bitkilerde de kılcal damarlar vardır ve su bu yolla gövdeye dağılır. Su ihtiyacının karşılanmasında topraktaki su zerrelerinin bitkilerin çok ince olan damarlarla buluşması ve osmotik basıncın3da etkisiyle yukarı doğru hareket etmesi çok ilgi çekicidir. Çünkü bu hadise, yer çekimine karşı bir harekettir. Su, onlarca metre uzunluğundaki ağaçlara tırmanarak çıkmaktadır.

Bu yazıyı paylaş